صنایع روشنایی نـِشــا نور

تفاوت لامپ SMD و COB چیست؟ لامپ SMD و لامپ COB دو نوع پرکاربرد از لامپ های ال ای دی موجود در بازار هستند. ظهور لامپ ال ای دی انقلابی را در صنعت روشنایی ایجاد کرده است. LED مخفف عبارت (Light Emitting Diode) به معنای دیود انتشاردهنده نور است. قطعه ای الکترونیکی که با عبور جریان برق، از خود نوری را ساطع می‌کند.

لامپ‌های ال ای دی جهت کارایی بیشتر و مصرف انرژی کمتر، روز به روز پیشرفت کرده‌اند و امروزه با ۲۵ برابر مصرف انرژی کمتر، جایگزین مناسبی برای لامپ‌های رشته ای قدیمی به شمار می‌آیند.

لامپ ال ای دی در مقیاس کوچک نیز، نور زیادی را از خود منتشر می کند و این نور می تواند موجب آزار و خستگی چشم شود. یک راه حل، استفاده از یک پخش کننده نور در مقابل لامپ های LED است که این خود می تواند موجب هدر رفتن نور شود. از این جهت، برای پخش نور و ایجاد نوری یکنواخت، از تکنولوژی لامپ ال ای دی SMD و لامپ ال ای دی COB استفاده می شود.

تفاوت لامپ SMD و COB چیست؟ لامپ های SMD و COB دو نوع از لامپ های LED هستند که شاید از نظر ظاهری، تفاوت چندانی با یکدیگر نداشته باشند؛ اما از نظر ساختار و نوع عملکرد، با یکدیگر متفاوت هستند. در ادامه به معرفی لامپ اس ام دی (SMD) و لامپ سی او بی (COB) پرداخته ایم و تفاوت های آنها را مورد بررسی قرار داده ایم.

لامپ SMD چیست؟

اولین بخشی که در پاسخ به تفاوت لامپ SMD و COB باید به آن بپردازیم معرفی و توضیح هریک از این لامپ‌هاست.

لامپ اس ام دی (SMD) مخفف عبارت (Surface Mounted Device)، به عنوان متداول ترین و پرکاربردترین نوع لامپ های ال ای دی موجود در بازار شناخته می شود. دلیل نامگذاری این نوع لامپ، نوع تکنولوژی ساخت آن بر پایه لحیم کاری می باشد.

در لامپ SMD، هیچگونه بورد واحدی وجود ندارد و دیودها به صورت دائمی بر روی یک پنل لحیم کاری شده اند. هرکدام از دیودها نیز دارای دو یا چند پایه برای لحیم کاری و یک پد مخصوص برای انتقال حرارات هستند.

این لامپ‌ها می توانند تا ۳ دیود داشته باشند و از آنجاییکه هر دیود، یک الکترود مثبت (کاتد) و یک الکترود منفی (آند) دارد، در نهایت می تواند منجر به ایجاد ۲، ۴ و یا ۶ اتصال در لامپ SMD شود.

به علت تعداد اتصالات بکاررفته، لامپ های SMD برای تولید رنگ نورهای متنوع کاربرد دارند. دیودهای بکاررفته در لامپ اس ام دی، می توانند به رنگ های اصلی آبی، زرد و قرمز باشند، به طوریکه با تنظیم سطح خروجی هر دیود، بتوان رنگ نور دلخواه را ایجاد کرد.

در لامپ های اس ام دی، جهت اتصال چیپ ها، از سیم هایی با آلیاژ طلا استفاده شده است که این سیم ها به مرور زمان، در مقابل حرارت ضعیف نمی شوند و در نتیجه افزایش مقاومت الکتریکی و کاهش نور را به دنبال ندارند.

تراشه های ال دی دی در لامپ های SMD می توانند در سایزهای مختلف تولید شوند. این لامپ ها از چراغ های خیابانی گرفته تا قطعات چشمک زن تلفن همراه را در بر می گیرند.

لامپ های SMD معمولاً به ازای هر وات، ۵۰ تا ۱۰۰ لومن نور تولید می کنند و بدلیل آنکه تمامی دیودها در یک قسمت، متمرکز نشده اند، در نتیجه گرمای کمتری تولید شده و نیازی به وجود هیت سینک آلومینیومی برای از بین بردن گرمای اضافی نخواهد بود. این نوع لامپ ها عمدتاً در مقابل خود از یک پوشش مات برخوردار هستند که این پوشش منجر به پخش یکنواخت نور و پنهان شدن تراشه های ال ای دی موجود در لامپ می شود.

لامپ COB چیست؟

در ادامه موضوع تفاوت لامپ SMD و COB به معرفی لامپ سی او بی خواهیم پرداخت.

لامپ سی او بی (COB) مخفف عبارت (Chip on Board)، پیشرفت تازه ای در زمینه تولید لامپ های ال ای دی شناخته می شود که توانسته است گامی رو به جلو به سمت مصرف بهینه انرژی بردارد.

لامپ سی او بی از تعدادی دیود تشکیل شده است که این دیودها به صورت متمرکز بر روی یک بورد واحد قرار گرفته اند. به طور معمول، یک لامپ COB از ۹ دیود یا بیشتر تشکیل شده است. علی رغم این تعداد دیود، یک مدار و دو اتصال در داخل لامپ های COB در نظر گرفته شده است.

یک لامپ COB در مجموع، دارای دو الکترود مثبت و دو  الکترود منفی (دو اتصال) در کل مدار است. سادگی مدار بکاررفته موجب شده است که این لامپ پس از روشن شدن، شبیه به یک پنل به نظر بیاید. وجود دو اتصال در این لامپ موجب می شود که لامپ COB قادر به تولید رنگ های متنوع نباشد.

تعداد بیشتر دیودهای بکاررفته در لامپ COB، منجر به تولید نور بیشتر می شود. این لامپ شار نوری بالایی دارد، ۱۰ برابر بیشتر فضا را روشن کرده و نور خیره کننده و ناراحت کننده ای را ایجاد نمی کند.

از آنجاییکه تمامی دیودها به صورت متمرکز بر روی یک بورد قرار گرفته اند، در نتیجه گرمای بیشتری تولید می شود که برای کاهش گرمای تولیدشده، یک هیت سینک در لامپ های COB در نظر گرفته می شود. جنس این هیت سینک عمدتاً آلومینیومی است و وجود این هیت سینک موجب می شود لامپ COB در مقایسه با لامپ SMD از قیمت نسبتاً بالاتری برخوردار باشد. چنانچه از این هیت سینک استفاده نشود، به مرور زمان در میزان روشنایی و کیفیت نور لامپ، تأثیراتی ایجاد خواهد شد.

تفاوت لامپ SMD و COB 

اصلی‌ترین تفاوت لامپ SMD و COB در نوع مدار و اتصالات بکاررفته در آنها است که موجب تفاوت های زیر در نحوه عملکرد آنها شده است:

1. لامپ COB نسبت به لامپ SMD، از تعداد بیشتری دیود بر روی یک سطح تشکیل شده است.
2. لامپ SMD نور یکنواخت تری را منتشر می کند، درحالیکه لامپ COB، نوری متمرکز و موضعی را انتشار می دهد.
3. لامپ های SMD برخلاف COB، توانایی ایجاد رنگ نور متنوع با استفاده از تنظیم سطح خروجی دیودها را دارند، درحالیکه لامپ های COB قادر به تولید یک رنگ هستند.
4. لامپ COB از بازده نوری بیشتری نسبت به لامپ SMD برخوردار است. لامپ SMD، به میزان ۵۰ تا ۱۰۰ لومن نور در هر وات تولید می کند، در حالیکه شار نوری لامپ COB به میزان ۸۰ لومن در هر وات می باشد.
5. لامپ SMD در مقایسه با لامپ COB، گرمای کمتری را تولید می کند.
6. در لامپ SMD از سیم هایی با آلیاژ طلا برای اتصال چیپ ها استفاده شده است، در حالیکه در لامپ COB، از بوردهایی از جنس فلز مرغوب استفاده شده است.

مزایای استفاده از لامپ های SMD و COB

• مصرف انرژی پایین

هر دو نوع لامپ، علی رغم میزان روشنایی بالا، مصرف انرژی پایینی دراند و این ویژگی، مهمترین دلیل استفاده از این نوع لامپ ها به جای لامپ های سنتی رشته ای است.

• بازده نوری زیاد

لامپ های SMD به میزان ۵۰ تا ۱۰۰ لومن در هر وات و لامپ های COB به میزان ۸۰ لومن و بیشتر در هر وات، نور تولید می کنند که مقدار مطلوبی برای یک لامپ به شمار می آید.

• مقرون به صرفه بودن

هر دو نوع لامپ های ال دی از نظر هزینه بسیار مقرون به صرفه هستند. گرچه ممکن است، هزینه اولیه برای تولید و تأمین این نوع لامپ ها نسبت به لامپ های دیگر بالاتر باشد، اما با توجه به طول عمر بالا، انتخاب مقرون به صرفه ای محسوب می شوند.

کاربرد لامپ SMD

در صورت نیاز به پخش نور در محیطی وسیع تر، لامپ های SMD انتخاب مناسب تری خواهند بود. از این جهت، این نوع لامپ با تولید پرتوهای بیشتر نور، مصارف خانگی بیشتری دارد و به صورت روکار و توکار در واحدهای مسکونی، فروشگاه ها و شرکت ها بکار می رود. این لامپ ها با ایجاد زاویه نور بیشتر، فضاهای بازتر را بهتر پوشش می دهند.

کاربرد لامپ COB

به طور کلی لامپ های COB، از نور متمرکز و باکیفیتی برخوردار هستند. بنابراین این لامپ ها در مکان هایی با سقف بلند، انتخاب مناسب تری خواهند بود. از آنجاییکه این لامپ ها، نور موضعی ایجاد می کنند، در محیط هایی همچون بندرها، اسکله ها  و … که استفاده از لامپ های ال ای دی امکان پذیر نیست، مورد استفاده قرار می گیرند.

در این نوع لامپ، بدلیل تمرکز بیشتر دیودها، فاصله تراشه ها از هم کمتر شده و در نتیجه در فضا صرفه جویی شده است.

به طور کلی، لامپ های SMD و COB هرکدام کاربردهای مخصوص به خود را دارند که می توان براساس نوع نیاز، هرکدام از این نوع لامپ ها را مورد استفاده قرار داد. شرایط محیطی و نوع کاربرد مورد انتظار، در انتخاب و خرید این لامپ ها تأثیرگذار خواهند بود.