استاندارد های روشنایی

• استاندارد CE

نشان “CE” در بسیاری از محصولات عرضه شده در منطقه اقتصادی اروپا (EEA) دیده می شود و نشان دهنده این است که محصولات فروخته شده در EEA برای تحقق الزامات ایمنی، بهداشت و حفاظت از محیط زیست با درجه بالا ارزیابی شده اند.

تولیدکنندگان محصولات روشنایی نقشی اصلی در حصول اطمینان از ایمن بودن محصولات عرضه شده خود در بازار  اروپا ایفا می کنند. انجام ارزیابی ها، ارائه پرونده فنی، صدور اعلامیه انطباق اتحادیه اروپا و الصاق نشان CE به یک محصول بر عهده آنهاست.

در هنگام خرید محصولات روشنایی می بایست دقت کرد که نشان های استاندارد درج شده باشد. نشان CE یکی از استانداردهای مهم این حوزه می باشد. رعایت استانداردهای جهانی باعث افزایش طول عمر محصولات روشنایی شده تولید کنندگان را تشویق به تولید محصولی با کیفیت می کند.

این نشان نباید با نشان لوازم الکترونیکی تولیدی چین برای صادرات “China Export” اشتباه گرفته شود. واردات و فروش لوازمی که فاقد این نشان باشند و یا نحوه نوشتن نشان با نشان اصلی متفاوت باشد در اتحادیه اروپا جرم محسوب می شود. (در عکس پایین نشان درست و نشان اشتباه توضیح داده شده است.)

• استاندارد Rohs

میزان زباله های تجهیزات الکتریکی و الکترونیکی (WEEE) که هر ساله در اتحادیه اروپا تولید می شود به سرعت در حال افزایش است. تجهیزات الکتریکی و الکترونیکی (EEE) حاوی مواد خطرناک هستند. از سال 2003، قوانین اتحادیه اروپا استفاده از این مواد خطرناک را محدود کرده است.

افزایش تولید و استفاده از محصولات الکتریکی و الکترونیکی مانند تلفن همراه، رایانه، لوازم آشپزخانه و غیره منجر به افزایش حجم زباله های الکتریکی و الکترونیکی شده است. در حین استفاده، جمع‌آوری، تصفیه و دفع چنین زباله‌هایی، محصولات ممکن است مواد مضر (خطرناک) مانند سرب، جیوه و کادمیوم را آزاد کنند که می‌تواند باعث مشکلات زیست محیطی و بهداشتی شود.

دستورالعمل RoHS در حال حاضر استفاده از ده ماده را منع می کند. این مواد شامل فلزات سنگین و دیگر مواد خطرناک شامل:  سرب، کادمیوم، جیوه، کروم شش ظرفیتی، بی فنیل های پلی برومینه (PBB) و دی فنیل اترهای پلی برومینه (PBDE)، بیس (2-اتیل هگزیل) فتالات (DEHP)، بوتیل بنزیل (BP) دی بوتیل فتالات (DBP) و دی ایزو بوتیل فتالات (DIBP) می باشند.

هدف دستورالعمل RoHS جلوگیری از خطرات ناشی از سلامت انسان و محیط زیست مربوط به مدیریت زباله های الکترونیکی و الکتریکی است. این کار را با محدود کردن استفاده از برخی مواد خطرناک انجام می دهد که می توانند با مواد ایمن تر جایگزین شوند.

• استاندارد UL

اگر محصولی با علامت UL همراه باشد، به این معنی است که الزامات ایمنی را برای استفاده توسط مصرف کنندگان و در مکان های تجاری رعایت کرده است.

UL  یک استاندارد جهانی در ایمنی کاربردی، امنیت و پایداری محصول می باشد. این استاندارد در بیش از 100 کشور دنیا استفاده می شود. UL Solutions خدمات تست، بازرسی و صدور گواهینامه را ارائه می دهد که از کیفیت محصول و اطمینان مشتریان در استفاده از آنها پشتیبانی می کند.

• استاندارد  ETL

ETL یکی دیگر از گواهینامه های ایمنی الکتریکی است. این استاندارد توسط آزمایشگاه تست الکتریکی که توسط Intertek اداره می شود، انجام می شود  ETLمحصولات را مطابق با استانداردهای ایمنی مشابه UL آزمایش می کند. مانند UL علامت ETL نشان دهنده ایمنی محصول برای عموم استفاده کنندگان است.

تفاوت بین UL و ETL چیست؟

در روشنایی و نورپردازی، UL یک علامت رایج تر از ETL است. اما در واقع تفاوت کمی بین این دو وجود دارد و در بحث ایمنی کاملا یکسان هستند. اداره ایمنی و بهداشت شغلی ایالات متحده (OSHA) هر دو را به رسمیت می شناسد.

در یک محصول الکتریکی، مانند لوازم روشنایی، UL و ETL را به طور خاص آزمایش می‌کنند تا مطمئن شوند که در نهایت منجر به خرابی و ایجاد آتش‌سوزی یا خطرات ایمنی دیگر نمی‌شود. اگر محصولی در فهرست UL یا ETL باشد یا دارای گواهی باشد، برای عموم بی خطر تلقی می شود.

وظیفه ما به عنوان استفاده کننده از محصولات روشنایی این است که در زمان خرید، محصولی را انتخاب کنیم که دارای استاندارد UL یا ELT باشد. چرا که ایمنی را تضمین می کند.

شاخص های مهم در محصولات روشنایی

• شاخص نمود رنگ (CRI)

شاخص نمود رنگ (CRI) استاندارد صنعت روشنایی برای اندازه‌گیری دقت یک منبع نوری در نشان دادن رنگ اشیایی است که روشن می‌کند. حداکثر مقدار CRI 100 است. تمام منابع روشنایی باید حداقل CRI 80 داشته باشند. منابع نور با CRI 90 یا بالاتر، رندر رنگی بهتری را ارائه می دهند و باید برای کاربردهای خاص در نظر گرفته شوند.

در جاهایی که تفکیک رنگ برای مخاطب مهم باشد مثل لباس فروشی، فرش فروشی و… میبایست از منابع نور با CRI 90 یا بزرگتر استفاده کرد. اکثر تولید کنندگان اطلاعات مربوط به CRI را روی بسته بندی محصول ارائه می کنند. چراغ های خطی معمولا CRI 85 دارند.

• دمای رنگ نور یا (CCT) در منابع نوری

مشخصه دمای رنگ نور (CCT) گرم یا سرد بودن نور منتشر شده از یک منبع نور نشان می دهد. CCT در مقیاس کلوین (K) اندازه گیری می شود. منابع نوری با CCT پایین (2700 تا 3000) K نوری را از خود ساطع می کنند که ظاهری گرم دارد و منابع با مقادیر CCT بالاتر (4000 – 6500 ) K نور را با ظاهر رنگ سردتری تولید می کنند.

معمولا در فضای اداری از رنگ نور با دمای رنگ سرد و در فضای مسکونی رنگ نور با دمای رنگ گرم مناسب تر است. در فضاهای تجاری رنگ نور با توجه به طراحی و کاربری انتخاب می شود. انتخاب منابع نور با CCT های ثابت به حفظ یکنواختی در ظاهر منابع مختلف نور کمک می کند.

• درجه خیرگی یا (UGR)

UGR مخفف Unified Glare Rating است. این یک معیار دیداری از میزان تابش خیره کننده از منابع نوری استفاده شده در یک فضا است که به طراحان نور کمک می کند تا خطرات تابش شدید نور برای استفاده کنندگان را کنترل کنند.

UGR  در محصولات روشنایی برای چراغ اندازه گیری می شود، نه برای اتصالات آنها . با این حال، طراحی اتصالات چراغ می تواند تأثیر قابل توجهی بر UGR فضایی که در آن استفاده می شود داشته باشد. UGR  فقط  برای روشنایی داخلی قابل محاسبه است. نمی توان آن را برای نصب چراغ های بیرونی (مانند روشنایی خیابانی و پروژکتورها و…) محاسبه کرد.

معیار خیرگی در نرم افزارهای پر کاربرد طراحی روشنایی مانند Relux، Dialux و AGi32 قابل محاسبه است. با داشتن داده های مورد نیاز ورودی شامل فایل های فتومتریک چراغ های مورد استفاده در طرح روشنایی، ابعاد اتاق، بازتاب های سطحی و تعداد و فاصله چراغ ها، نرم افزار طراحی روشنایی UGR را محاسبه می کند.

چگونه می توانیم خیرگی در فضا را کاهش دهیم؟(راه های کاهشUGR )

چندین مرحله وجود دارد که می توانید برای کاهش UGR انجام دهید:

• موقعیت ساکنان اتاق را نسبت به موقعیت منابع نور در نظر بگیرید. به عنوان مثال، اگر چیدمان یک کلاس مشخص است، چراغ ها را طوری قرار دهید که وقتی دانش آموزان به سمت معلم نگاه می کنند، در خط دید دانش آموزان قرار نگیرند.
• انتخاب نوع منبع نور(چراغ) را در نظر بگیرید. در صورت آویز بودن آیا می توان آنها را در ارتفاع کمتری معلق کرد.
• می شود گاهی در بعضی از فضاها  یک چراغ  uplight استفاده کرد(نور غیر مستقیم). پرتاب نور به سقف کنتراست بین خود چراغ و پس زمینه را کاهش می دهد و باعث کاهش UGR می شود.
• برای چراغ های روکار سقفی، آنهایی را انتخاب کنید که زاویه پرتاب یا سطح نوری باریکتری دارند. این شدت نور را همانطور که بیننده درک می کند کاهش می دهند. مراقب باشید، این کار می تواند یکنواختی پخش نور را کاهش دهد، بنابراین برای مقابله با آن، شدت نور(لومن) را کاهش  و تعداد چراغ ها را افزایش دهید.

 چه میزان از UGR توصیه می شود؟(حداکثر UGR مجاز هر فضا)

مقادیر UGR از 40 (خیرگی بسیار زیاد) تا 5 (خیرگی بسیار کم) متغیر است. در اکثر موارد، هرچه تابش مستقیم نور کمتر، بهتر است، بنابراین UGR پایین بهتر از UGR بالا است.

استانداردهای بین المللی مانند EN12464 حداکثر UGR را برای موقعیت های مختلف توصیه می کنند. UGR<19 برای بسیاری از محیط های اداری و کلاس درس توصیه می شود.

استاندارد های روشنایی حداکثر سطوح UGR را برای کاربردهای مختلف توصیه می کند. در مجموع، این استاندارد بیش از 280 نوع فضای با کاربرد مختلف را در تقریباً هر نوع محیط کاری، از کلاس‌های درس، دفاتر و بخش‌های بیمارستان گرفته تا پارکینگ‌های سرپوشیده و اماکن صنعتی فهرست می‌کند. خلاصه‌ای از توصیه‌های BS EN12464 در زیر آمده است.

آیا مقادیر خاص UGR اجباری است؟ آیا آنها یک الزام قانونی هستند؟

خیر. اجرای سطوح UGR در استاندارد BS EN12464 یک الزام قانونی نیست. آنها فقط توصیه شده اند، اما پیروی از آنها در جهت کاهش خیرگی فضا و افزایش رضایت کاربران بسیار مفید می باشد.

• فلیکر در چراغ های ال ای دی 

چرا چراغ های LED سوسو میزنند؟

چراغ های LED اغلب سوسو نامرئی را نشان می دهند (نوسانات سریع در روشنایی که چندین بار در ثانیه رخ می دهد). این “سوسو زدن” در یک لامپ LED ممکن است به دلیل سرعت سریع خود قابل مشاهده نباشد، اما می تواند اثرات فیزیولوژیکی و عصبی مانند خستگی چشم، سردرد و مشکل در تمرکز بر بدن ما داشته باشد.

اندازه گیری سوسو زدن یا درصد فلیکر:

یک منبع نور سوسوگر نوسانات سریعی را در روشنایی خود نشان می دهد و می توان اندازه نوسان را با استفاده از معیاری به نام درصد سوسو زدن مشخص کرد. منبع نور با سوسو زدن صفر درصد(0%) به این معنی است که روشنایی آن اصلاً سوسو نمی‌زند، در حالی که مقدار سوسو زدن 100 درصد نشان می‌دهد که بین روشن بودن و کاملاً خاموش بودن در نوسان است.

راه های حذف فلیکر در منابع روشنایی LED

منابع نوری جدید با استفاده از درایورهای استاندارد توانسته اند فلیکر را به حداقل ممکن برسانند. سوییچینگ های استاندارد مین ول(MEAN WELL) و (LTECH) دارای نوسان نور نامرئی یا فلیکر نزدیک به صفر هستند.

• اعوجاج هارمونیک کامل در چراغ های LED

امروزه چراغ‌های ال‌ای‌دی یکی از متداول ترین منابع روشنایی هستند که در اکثر کاربری ها مانند روشنایی داخلی، روشنای خارجی، چراغ های صنعتی و حتی نورپردازی ها استفاده می‌شوند. اما چراغ های LED مجهز به بارهای القایی و خازنی غیر خطی هستند که هارمونیک را القا می کنند.

هارمونیک ها می توانند باعث ایجاد تداخل در سیستم های الکتریکی شوند و می توانند برای تولید کنندگان انرژی و مصرف کنندگان مضر باشند. یک اعوجاج هارمونیک شکل موج سیسنوسی ورودی را برهم می زد. (THD) به عنوان مجموع تمام اعوجاج های هارمونیک دستگاه های الکتریکی و الکترونیکی موجود در یک مدار تعریف می شود که بر حسب درصد بیان می شود.

مشکلات ناشی از هارمونیک:

درایورهای LED منابع تغذیه الکترونیکی در چراغ های LED هستند که حاوی عناصر غیر خطی (القایی و خازنی) هستند. آنها سیگنال جریانی را که از سیگنال ولتاژ گرفته می شود تغییر می دهند و سیگنال کمتر سینوسی می شود. اکثر درایورهای LED همچنین دارای یکسو کننده هایی هستند که سیگنال AC را به DC تبدیل می کنند. عملکرد این یکسو کننده ها در سوئیچینگ، جریان های ناپیوسته ای تولید می کند که سیگنال واقعی را به شدت مخدوش می کند.

بنابراین هنگامی که یک درایور LED به یک سیستم روشنایی متصل می شود، می تواند جریان های هارمونیک ایجاد کند که در نهایت ولتاژ تغذیه را مختل  کند. با بیشتر شدن منابع نوری در مدار الکتریکی، اعوجاج در سیستم بیشتر می شود که باعث ناکارآمدی بیشتر آن و در نهایت بر عملکرد سایر تجهیزات تأثیر منفی می گذارد.

راه کاهش THD:

استانداردهای EN 50160 و IEC 61000-3 بیان می کند که THD باید کمتر از 10٪ باشد. امروزه اکثر چراغ‌های ال‌ای‌دی دارای THD کمتر از %10 مطابق با استانداردهای EN 50160 و IEC 61000-3 هستند که عملکرد بهینه‌ شده با حداکثر طول عمر را ارائه می‌دهند.

سوییچینگ های مین ول (MEAN WELL) استفاده شده برای منبع تغذیه چراغ خطی و چراغ مگنتی شامل این استانداردها می شوند.

با رعایت استاندارد ها و شاخص های روشنایی و همچنین طراحی اصولی روشنایی، می توان از استفاده از محصول نهایی در پروژه خود اطمینان حاصل کرد.

#نشانور #صنایع_روشنایی_نشانور #نشانور #لامپ #پرژکتور #پرژکتور_سوله_ای #راندسان #neshanoor.com #NESHANOOR